«Սովորողի ինքնակրթություն» նախագիծ
Продолжить чтение «Մայրենիի հաշվետվություն 2»Месяц: Май 2021
Отчет по русскому языку 2
Հայրենագիտության հաշվետվություն
English annual report
Բնագիտության հաշվետվություն
Մաթեմատիկայի հաշվետվություն 2
ԲԱԳՐԱՏՈՒՆԻՆԵՐ
Ուշադի՛ր նայեք Երևանի հատակագծից այստեղ բերված
հատվածին։ Տեսնում ենք, որ
Բագրատունյաց և Արշակունյաց
պողոտաները հատվում են։ Դա
կարծես խորհրդանշում է մեզանից ավելի քան 1125 տարի առաջ
տեղի ունեցած պատմական կարևոր մի իրադարձություն՝ Աշոտ I
Բագրատունու գահակալությամբ
Հայոց անկախ թագավորության
վերականգնումը։
Բագրատունյաց արքայատոհմի կառավարման ժամանակ
Հայաստանը մեծ վերելք ապրեց։
Բագրատունիների օրոք է Անինv
հռչակվել մայրաքաղաք և դարձել ժամանակի խոշոր քաղաքներից մեկը։ Կառուցապատվել ու
ընդարձակվել են Կարսը և տասնյակ այլ քաղաքներ։ Հիմնադրվել են այնպիսի նշանավոր
վանքեր, ինչպիսիք են Հաղպատը, Սանահինը, Տաթևը։ Այսօր
էլ, շրջելով Լոռու, Շիրակի, Սյունիքի և Հայաստանի այլ մարզերում, մենք կարող ենք տեսնել
Բագրատունիների օրոք կառուցված շատ եկեղեցիներ, կամուրջներ և բազմաթիվ ուրիշ կառույցներ։
Անկախության վերականգնումը
7-րդ դարի առաջին կեսին արաբական ցեղերը միավորվեցին
ու ստեղծեցին Արաբական խալիֆայությունը։ Կարճ ժամանակում
արաբները հսկայական նվաճումներ կատարեցին:
Բագրատունյաց պողոտա,
Արշակունյաց պողոտա
Սանահինի վանքը
77
7-րդ դարի վերջին Արաբական խալիֆայությունը
կարողացավ իրեն ենթարկել նաև Հայաստանը։ Դրանից
հետո շուրջ մեկուկես հարյուրամյակ հայ ժողովուրդը
պայքարում էր օտար տիրապետությունից ազատվելու
համար։ Այդ ընթացքում բազմաթիվ ապստամբություններ եղան, որոնք գլխավորում էին Մամիկոնյանները,
Բագրատունիները և իշխանական այլ տոհմերի ներկայացուցիչներ։
Անկախ պետականության հաստատման համար պայքարը
լիովին հասավ իր նպատակին միայն 9-րդ դարի վերջերին, երբ
Արաբական խալիֆայությունը ճանաչեց Աշոտ Բագրատունու
թագավորական իշխանությունը:
Այդ բաղձալի օրը իրականություն դարձավ, որովհետև դրան
հասնելու համար իրենց ջանքերը միավորեցին հայ իշխաններն ու
հոգևորականները, արհեստավորներն ու գյուղացիները, մի խոսքով՝ բոլորը:
Բայց այդ պայքարը հաջողությամբ չէր ավարտվի, եթե չլիներ
Բագրատունի իշխանների և հատկապես Աշոտ Բագրատունու
հմուտ կառավարումը։
855թ. երիտասարդ Աշոտ Բագրատունին դարձավ հայոց
իշխան: Կարճ ժամանակում, հմտորեն օգտագործելով իրեն
տրված իրավունքները, նա կարողացավ հասնել Հայաստանից
խալիֆայությանը տրվող հարկերի նվազեցմանը: Հայոց բանակի
թիվը հասավ 40 հազարի:
Աշոտ Բագրատունին կարողացավ նաև բարեկամություն հաստատել ժամանակի հզոր պետություններից մեկիԲյուզանդական կայսրության հետ։ Աշոտ Բագրատունու 30-ամյա կառավարման արդյունքը փառավոր էր. 885 թվականին խալիֆայությունը թագ ուղարկեց Աշոտ Բագրատունուն դրանով իսկ ճանաչելով Հայոց անկախ պետության գոյությունը։
Աշոտ I Բագրատունին (885-890թթ.) դարձավ Բագրատունյաց հայոց թագավորության և Բագրատունիների արքայատոհմի
հիմնադիրը։
78
Անկախ պետության վերականգնումը դժվարին ու երկարատև
գործ էր։ Ոչ պակաս դժվարին ու մեծ ջանքեր պահանջող խնդիր
էր նաև ձեռք բերված անկախությունը պահպանելը։ Աշոտ I-ը
ամրապնդեց երկրի պաշտպանությունը և բարեկամացավ հարևան երկրների հետ։
Աշոտ I Բագրատունին կարողացավ միավորել հայկական հողերի մեծագույն մասը։ Նրա օրոք Հայոց երկրում կարգուկանոն էր
տիրում։
Աշոտ I-ին հաջորդեց նրա որդին` Սմբատ I-ը, որը շարունակեց
հոր քաղաքականությունը։ Սմբատ I-ի օրոք գրեթե ամբողջ Մեծ
Հայքը մտավ Բագրատունյաց թագավորության մեջ։ Հայոց երկրի
հզորացումը, սակայն, հանգիստ չէր տալիս Արաբական խալիֆայությանը, որը ցանկանում էր վերականգնել Հայաստանի նկատմամբ ունեցած իր գերիշխող դիրքը։ Սկսվեց կռիվների ու ավերածությունների երկարատև մի ժամանակաշրջան, որն ավարտվեց Սմբատ I-ի զորքերի պարտությամբ։
Անգլերենի մայիսյան ֆլեշմոբ
Համաձայնվեք կամ մի՛ համաձայնվեք արտահայտված մտքի հետ` օգտագործելով «That is right-դա ճիշտ է» և ‹‹That is wrong-դա սխալ է›› ձևերը: Եթե սխալ միտք է գրված, ապա պետք է ժխտել սխալը և գրել ճիշտը: Օրինակ՝ «The capital city of Armenia is Tbilisi.» «That is wrong. The capital city of Armenia is Yerevan.» «Moscow is larger than Yerevan.» «That is right. Moscow is larger than Yerevan.»Мой ответ
1. It is hot in Yerevan in winter.
That is wrong․ It is cold in Yerevan in winter.
2. The capital city of France is Paris.
That is right. The capital city of France is Paris.
3. The River Hrazdan is longer than the River Volga.
That is wrong. The River Hrazdan is shorter than the River Volga.
That is wrong. BMW is a faster car than Zaporozhets.
5. Aragats is the highest mountain in Armenia.
That is right.Aragats is the highest mountain in Armenia.
6. The English language has 36 letters.
That is wrong.The English language has 26 letters.
7. If we want to be healthy, we should sit on the sofa from morning till night.
That is wrong.If we want to be healthy, we should’t sit on the sofa from morning till night.
II. Տառով համարակալված յուրաքանչյուր նախադասություն ունի թվով համարակալված իր տրամաբանական զույգը: Համապատասխանեցրեք դրանք: 1. She can’t drive a car. 2. You mustn’t go to work today. 3. She can buy this dress. 4. I don’t want to swim in the sea. 5. He can reach the top of the shelf.
a) It is too cold today.
I don’t want to swim in the sea.
b) Ben is tall enough.
He can reach the top of the shelf.
c) It is cheap enough.
She can buy this dress.
d) You are too ill.
You mustn’t go to work today.
e) Helen isn’t old enough.
She can’t drive a car.
III. Write a letter about your school to your friend in England.
Hello dear friend, I want to tell you about my school. The building has 3 floors. There are many trees and flowers there. There is a football field and an outdoor sports field. We do the lessons with the help of a computer.
Մթաեմատիկա լրացուչիչ աշխատանք
733
Երկու հարևամ ցանքատարածքներից մեկի մակերեսը 4 անգամփոքր է մյուսի մակերեսից։Որքան է այդ ցանքատարածքներից յուրաքանչյուրի մակերսը ,եթե նրանց ընթանուր մակերեսը 8500մ2 է։
8500։4=2125
8500-2125=6375
734
Երկու անոթներում կա ընդամենը 2լ 600մլ կաթ։Եե առաջին անոթից 200մլ լցնենք երկրորդի մեջ, ապա կաթի քանակները անոթներում կհավասարվեն։ Որքա՞ն կաթ կա յուրաքանչյուր անոթում։
2600:2=1300
1300-200=1100
1300+200=1500
735
Աննան 24 ձվի համար վճարեց 400դրամ ավելի, քան Անին՝ 16 ձվի համար։ Որքա՞ն վճարեց յուրաքանչյուրն իր գնած ձվերի համար։
24-16=8
400:8=50
16×50=800
24×50=1200
Իշխան
Հայ ժողովուրդն այդ ձկանը տվել է «իշխան» հնչեղ անունը. իր վայելուչ արտաքին տեսքով, գրեթե անփուշ, համեղ մսով և կենսապայմանների նկատմամբ ունեցած բծախնդրությամբ իշխանն արդարացնում է իր ազնվացեղությունը։
Իշխանը սաղմոնաձկների ընտանիքի միջին մեծության ձուկ է։ Մարմինը գլանաձև է կամ իլիկաձև՝ ամբողջ երկարությամբ արծաթափայլ թեփուկներով պատված, խոշոր, սև, երբեմն՝ նարնջագույն կամ բաց վարդագույն պուտերով։
Գեղարքունի սեռին բնորոշ է սուր դունչ և իլիկաձև մարմին։ 3-5 տարեկան հասակում ձկան միջին երկարությունը կազմում է մոտ 40 սմ, քաշը՝ 400-600 գ։ Գեղարքունիի և բախտակի առավելագույն չափը կարող է հասնել մինչև 90 սմ, քաշը՝ 16 կգ, իսկ բոջակի և ալաբալախի՝ մինչև 35 սմ։
Ստերջ վիճակում նրանց բոլորի մարմինը պատվում է բազմաթիվ մանր, կլորավուն սև պուտերով, բացակայում են վառ կարմիր բծերը, իսկ ծնոտները համեմատաբար կարճ են։ Բոլորն էլ արծաթափայլ են, չափավոր պարարտ, վարդագույն, համեղ մսով։ Միաժամանակ յուրաքանչյուր ենթատեսակ առանձնանում է իր ձևաբանական և էկոլոգիական առանձնահատկություններով՝ բնակվելով կամ բազմանալով լճի կամ նրա մեջ թափվող գետերի այս կամ այն մասում։ Սնվում են ջրի հատակին ապրող մանր կենդանիներով, որդերով, խխունջներով, զանազան փափկամարմիններով։
Երբ պատրաստվում են բազմանալու կամ ձվադրումը նոր է ավարտված լինում, գունափոխվում են՝ դառնալով դարչնագույն, նույնիսկ՝ սև (պուտերը կարող են անհետանալ), մաշկը հաստանում է, պատվում լորձի հաստ շերտով, ծնոտները երկարում են, միսը սպիտակում է, համը փոխվում։ Այդ շրջանում, որը ձվադրումից հետո տևում է 3-6 ամիս, իշխանը կոչվում է բախտակ, այնուհետև ձուկն ընդունում է իր նախկին տեսքը։
Ձմեռային իշխանն ու բոջակը ձվադրում են լճում՝ հոկտեմբեր-մարտին, իսկ ամառային իշխանն ու գեղարքունին բարձրանում են Սևան թափվող գետերի ակունքները և ձվադրում այնտեղ (ամառային իշխանը՝ մայիս-հունիսին, գեղարքունին՝ հոկտեմբեր-հունվարին)։ Ձվադրման համար էգը ջրի հատակին փոս է փորում, հետո արուի հետ ձկնկիթը ծածկում ավազով ու մանր խճաքարով, ապա հեռանում է։ Արուն 2-3 օր պահպանում է բույնը, այնուհետև լողում էգի մոտ։ Իսկ 2-3 ամիս անց ձկնկիթից դուրս են գալիս փոքրիկ իշխանները։ Մատղաշը 8-12 ամիս գետակներում ապրելուց հետո իջնում է լիճ։ Ձմեռային իշխանը, ամառային իշխանը և գեղարքունին աճում են արագ. 3-5 տարեկանում ունենում են մոտ 40 սմ երկարություն, 400-600 գ զանգված։ Լճում հանդիպել են 15-16 տարեկան, 1 մ երկարությամբ և 16-24 կգ զանգվածով իշխաններ։
Իսկ բոջակը իշխանի գաճաճ սեռն է՝ 6-7 տարեկանում ունենում է ընդամենը 200 գ զանգված և մինչև 35 սմ երկարություն։ Ի տարբերություն իշխանի մյուս ենթատեսակների՝ բոջակը բույն չի կառուցում, այլ ձկնկիթը հոկտեմբեր-նոյեմբեր ամիսների 10°С ջերմաստիճանում լցնում է լճի հատակին մոտ 1,5-ից մինչև 15 մ խորության վրա
Նախկինում իշխանը Սևանի ամենակարևոր արդյունաբերական ձկնատեսակն էր։ Լճի մակարդակի իջեցման հետևանքով իշխանի բազմացման պայմանները էապես վատացել են և ներկայումս այն վերացման եզրին է։ Ընդգրկված է «կարմիր գրքում»։ Ներկայումս վերարտադրության համար կարևոր դեր են խաղում ձկնաբուծարանները։
Իշխանը լավ է հարմարվում տարբեր տեսակի մաքուր ջրավազաններում։ Դասական օրինակ է Իսիկ-Կուլ լճում դրա տարածումը, ուր այն կազմում է նոր, հատուկ տարատեսակ։
Իշխանն առաջացել է Հայաստանի լեռնային գետակներում ժամանակին շատ տարածված կարմրախայտից և հատուկ է միայն Սևանա լճին։ Յուրահատուկ կենսապայմաններ ունեցող Սևանա լիճ թափանցած կարմրախայտերն աստիճանաբար առանձնացել են իրենց ցեղակիցներից և, անցնելով ինքնուրույն զարգացման տևական ուղի, սկզբնավորել են իշխանին։ Այդ է պատճառը, որ Սևանի իշխանը եզակի ձուկ է։
Նարե Սուքիասյանի ուսումնական բլոգ 