Ժամանակով մի մեծահարուստ մարդ է լինում: Այդ հարուստը որոշում է մի մեծ շենք կառուցել: Բազմաթիվ վարպետ ու բանվոր է վարձում ձեռնարկի համար։ Ւնքը՝ առավոտ վաղ, աշխատավորներից առաջ, կանգնում է ոտքի՝ հսկելու համար աշխատանքը և երեկոյան, բանթողրց հետո միայն, գնամ է հանգստանալու:
Վարպետ ու բանվոր, չյուրքանչյուրն իր մասում, բանում է բարեխիղճ, և օրեցօր բարձրանամ է շենքը։ Բայց հարուստ մարդուն թվամ է թե գործը շատ թույլ է առաջ գնում, շենքը դանդաղ է բարձրանում։ Նա այնպես է զգում, որպես թե օրը շատ կարճ է, սովորական օրերից շատկարճ- հազիվ լուսացած՝ կեսօր է դառնում, բանվորների ճաշվա հասագստաժամը, և հանկարծ եկեղեցու երեկոյի զանգերը հնչում են, արևը շտապ մայրամուտէ գլորվամ։ Սարսափելի է. գրեթե դեռ գործ չտեսած հասնում է օրավարձի դառը վայրկյանը։ Ի՞նչ է նշանակում այս։ Մի՞թե իր դեմ դավադրության կա կազմած: Չէ՞ որ եկեղեցին, կարծես դիտմամբ, առավոտյան այնպես ուշ է զանգերը տալիս, իսկ երեկոյան այնպես կանուխ, չափազանց կանախ: Բայց արևը — արևն անկաշառ է անշուշտ, սակայն ինչո՞ւ նա էլ այնպես շտապ կտրում է իր երկար ուղին՝ արևելքից արևմուուք։ Եվ սրտանեղում է հարուստ մարդը, խիստ հրամաններ է արձակում, որ եռանդուն աշխատեն, արագաշարժ լինեն, չդանդաղեն, չծուլանան։ Բարկանում–զայրանում է աջ ու ձախ ամեն բանվորի վրա, սպառնում է զրկել օրավարձից, սպառնում հանել գործից։ Անշեղ կատարվում է հրամանը, բայց կրկին նրա աչքին գործը թույլ առաջանամ, շենքը դանդաղ է աճում, մինչդեռ երեկոն իսկույն վրա է հասնում -նա դժկամությամբ բանում է քսակի բերանը և սրտի ցավով վճարում է յուրաքանչյուրի օրավարձը՝ համարելով իր ձեռնարկն անմիտ գործ, ծախսված փողը՝ ջուրն ընկած։
__________
Եղավ, որ տարիներ հետո թշնամին խուժեց այդ քաղաքը, ուր ապում էր մեծահարուստ մարդը: Ավարի տվեց թշնամին նրա գույքը, կողոպտտեց քաղաքացիներին մինչև վերջին թելը, ավերեց ու հրդեհեց ամբողջ քաղաքը, բնակիչներից շատերին կոտորեց, շատերին գերի տարավ, ոմանք էլ փախան հազիվ ազատված սրից ու հրից: Հին հարուստը հիմա կողոպտված ու աղքատգնաց մի ուրիշ երկիր, շեն ու խաղաղ մի օտար քաղաք: Ընտանիքի օրվա հացը վաստակելու համար ստիպված եղավ մի մեծ շենքի կառուցման վրա բանելու։ Արևի հետ ելնում էր աշխատանքի և արևի մայր մտնելու հետ, բանթող գնում էր հանգսըանալու: Բայց ինչքա՜ն, ինչքա՜ն երկար է օրը — ծա՜նր, ծա՜նր, դժվարին։ Քարացել է ժամանակը և չի շարժվում։ Այդ ե՞երբ էր, որ լույսը ծագեց, շատ վաղուց էր այդ, բայց տակավին կեսօր չկա, իսկ արևն իր բոլոր կրակը թափում է նրա կռնակի վրա։ Ինչքա՜ն , ինչքա՜ն հոգնած է, քաղցած, ծարավ, ծնկները ծալվում են տակը, այնինչ օրը դեռ չի թեքվել, իսկ շենքն ինչ շուտ է աճում, աճում է ժամեժամ: Ե՞րբ պիտի եկեղեցու երեկոյան զանգերը հնչեն, որ օրավարձն ստանա ու չարչարված ոտներներին հանգստություն տա: Մի՞թե իր դեմ դավադրություն կա կազմած, որ եկեղեցու առավոտյան զանգերը այնպեց կանուխ տան և այսպես ուշ ավետեն երեկոյի ժամը, բայց արևը — անկաշառ է, անշուշտ, սակայն, ինչ՞ու նա էլ կրիայի պես հազիվ է տեղից շարժվում, ե՞րբ պիտի կտրի անցնի նա այդ անվերջանալի ուղին — արելքից արևմուտք։ Եվ երբ մի օր ուժասպառ և հոգնած ընկավ գետին և երբ լսեց իր գլխի վերև կանգնած անսիրտգործատիրոջ հայհոյանքն ու զայրույթը,– այն ժամանակ միայն տեսավ հրամայողների և վայելողների անխիղճ և գոռոզ հոգին, աշխատավորների ու տանջվողների դառնագին վիճակը։ Այն ժամանակ միայն հասկացավ և զղջաց արյան բոլոր կաթիլներով կյանքի մեծ ճշմարտությունը՝ տերերի կողմից երբեք չհասկացված, հարուստների կողմից երբեք չզգացված:
Աղբյուր
Հեղինակ՝ Ավ. Իսահակյան
Առաջադրանքներ
1. Էլ. բառարանի օգնությամբ բացատրի՛ր բառերը:
Մեծահարուստ-մեծ հարստության տեր, շատ հարուստ:
կանուխ- վաղ առավոտյան, առավոտ շուտ
խուժել-արշավել, հարձակում գործելով մտնել մի երկիր՝ գավառ ևն, ներխուժել: Հորդաները խուժել են հայ գավառները
ավար-պատերազմի ժամանակ թշնամուց գրավված ամեն ինչը (մարդ, զենք, կենդանի, գույք ևն)
կողոպտված-[կրավորական և չեզոք բայ] կողոպտել -ի:
2. Ի՞նչ կապ կա ստեղծագործության առաջին և երկրորդ մասերի միջև:
Իմ կարծիքով առաջին և երկրորդ մասերի միև կապն այն է, որ երկու դեպքում էլ հերոսը անընդհատ բողոքում էր և դժգոհ էր։
3. Բացատրի՛ր վերնագիրը, ո՞րն էր մեծ ճշմարտությունը:
Մեծ ճշմարտությունը այն է, որ հարուստ լինես , թե աղքատ պետք է գնահատել աշխատանքը, քեզ տրված հնարավորությունները և անընդհատ չբողոքել կյանքից,պետք է սովորել գնահատել այն ինչ ունես։
4. Բնութագրի՛ր մեծահարուստին:
Մեծահարուստը ագահ էր,, գոռոզ ու փնթփնթան։ Նա չէր գնահատում մարդկանց աշխատանքը և միշտ կարծում էր , որ կյանքն իր հանդեպ անարդար էր։
5.Տեքստից դուրս գրի՛ր հիմնական գաղափարն արտահայտող տողերը:
Մի՞թե իր դեմ դավադրություն կա կազմած, որ եկեղեցու առավոտյան զանգերը այնպեց կանուխ տան և այսպես ուշ ավետեն երեկոյի ժամը, բայց արևը — անկաշառ է, անշուշտ, սակայն, ինչ՞ու նա էլ կրիայի պես հազիվ է տեղից շարժվում, ե՞րբ պիտի կտրի անցնի նա այդ անվերջանալի ուղին — արելքից արևմուտք։ Եվ երբ մի օր ուժասպառ և հոգնած ընկավ գետին և երբ լսեց իր գլխի վերև կանգնած անսիրտգործատիրոջ հայհոյանքն ու զայրույթը,– այն ժամանակ միայն տեսավ հրամայողների և վայելողների անխիղճ և գոռոզ հոգին, աշխատավորների ու տանջվողների դառնագին վիճակը։ Այն ժամանակ միայն հասկացավ և զղջաց արյան բոլոր կաթիլներով կյանքի մեծ ճշմարտությունը՝ տերերի կողմից երբեք չհասկացված, հարուստների կողմից երբեք չզգացված:
6. Քո կարծիքով ի՞նչ է սովորեցնում պատմությունը:
Իմ կարծիքով պատմությունը սովորեցնում է,որ չի կարելի ագահ և չար լինել։
7. Գտի՛ր և գրի՛ր ասույթներ ճշմարտության մասին, ներկայացրո՛ւ քո մտորումները՝ ի՞նչ է ճշմարտությունը, արդյոք միշտ է ճշմարտությունը հաղթանակում և այլն: Տեղադրել բլոգում:
Կա 3 բան, որ երկար ժամանակ թաքնված մնալ չեն կարող՝ արևը, լուսինը և ճշմարտությունը:
Ճշմարտությունը երբեք մի ասա այնպիսի մարդկանց, ովքեր արժանի չեն դրան: Մարկ Տվեն
Մի ստեք ինքներդ ձեզ: Այն մարդը, ով ստում է ինքն իրեն և ականջ դնում իր իսկ ստերին, հասնում է մի այնպիսի կետի, երբ այլևս չի կարողանում ճշմարտությունը տարբերակել ստից, և այսպիսով կորցնում է ինքնահարգանքը ու ուրիշների հանդեպ ունեցած հարգանքը: Կորցնելով հարգանքը՝ նա դադարում է նաև սիրել: Ֆեոդոր Դոստոևսկի
Այո, իմ կարծիքով ճշմարտությունը միշտ է հաղթում։ Երբեմն ստախոսները այնքան արհեստավարժ են իրենց սուտը առաջ տանում, որ շատերը հավատում են և սուտը հաղթում է, բայց միևնույն է անցնում է ժամանակ և սուտը բացահայտվում է։
8. Երկու տեքստ ստացի՛ր կետերի փոխարեն մի դեպքում գրելով տրված հոմանիշներից առաջինը, մյուս դեպքում՝ երկրորդը: Ստացված տեքստերը համեմատի՛ր:
Արևի շողերը տաքացնում են Երկրի երեսը և շատ ջուր է գոլորշիանում: Գետերի, լճերի ու ծովերի երեսից անտեսանելի գոլորշիներ են օդ ելնում: Ջուր է ելնում բոլոր բույսերից, ջուր է արտաշնչում ամեն մի կենդանի էակ: Գոլորշիացում լինում է ձմռան ցրտին էլ. հիշենք՝ ինչպե՛ս է չորանում լվացված շորը:
Արևի շողերը տաքացնում են Երկրի երեսը և շատ ջուր է գոլորշիանում: Գետերի, լճերի ու ծովերի երեսից անտեսանելի գոլորշիներ են օդ ելնում: Ջուր է ելնում բոլոր բույսերից, ջուր է արտաշնչում ամեն մի կենդանի էակ: Գոլորշիացում լինում է ձմռան ցրտին էլ. հիշենք՝ ինչպե՛ս է չորանում լվացված շորը:
Արևի շողերը տաքացնում են ենշինե
Նարե Սուքիասյանի ուսումնական բլոգ 