Месяц: Октябрь 2021

358

1794:(115:5)

1)115:5=23

2)1794:23=78

560

20×3-120:2<5

20×3=90

120:2=60

90-60=30

30>5

5×0-17×0+0<17

5×0=5

17×0=17

17-5=12

12+0=12

12<17

3×24-56>6×0-13x(12-24:2)

24:2=12

12-12=0

13×0=13

6×0=6

13-6=7

3×24=102

102-56=46

46>7

1+0-0+1-0x0+2:2>1-1

0x0=0

2:2=1

1+0=1

1-0=1

1+1=2

2-0=2

2+2=4

1-1=0

4>0

561

Լարի առաջին կտորը երկրորդից երկար է 6 անգամ իսկ երորդ կտորի երկարությունից կարճ է 4 գանգամ։Որքան է այդ լարերի գումարների  երկարությունների  գումարը եթե երկրորդ լարի երկարությունը 96 մ է։

96×6=552

552×4=2208

2208+552+96=2856

562

Ձեթը պահվում էր  2լ 3լ և 6լ տարողությամբ անոթներում  ընդ որում  վեցլիտրանոց անոթների քանակը 4 անգան ավելի էր քան երկուլիտրանոցները  և 2 անգամ ավելի քան երեքլիտրանոցներից ։Ընադամենը որքան ձեթ կար եթե վեցլիտրանոց  եղած ձեթը48լ էր։

48×4=192

48×2=96

551. Կատարեք գործողությունները:

ե) (9768:24):37=11

9768:24=407

407:37=11

զ) (149736:24):367

149736:24=6239

6239:367=17

է) (263424:168):7
263424:168

532

531+1053:117-(443-399:57)=4

57×2452+818-(338-78:78)=139764

948-1359:9+206×42-272=9177

534

Դատարկ վանդակներուն թվեր  դրեք ընտրելով այնպես որ  ստացված անհավասարությունները ճիշտ լինեն

537

Բասկեդբոլիստը խաղի ժամանակ յուրաքանչյուր նետումով  կարող է վաստակել 0 (վրիպում) 1,2 կամ  3 միավոր։35 նետում կատարելով նա վաստկեց 58 միավոր ընդ որում  նետումներից 13-իհամար նա ստացել է 2-ական միավոր 8-ի համար 3-ական։քանի անգամ է վրիվել բասկադբոլիստը։

Երկրի Հեր Երկիր մոլորակի ձևի և չափերի մասին պատկերացումները հնագույն ժամանակներում եղել են շատ պարզունակ:

Երկրի գնդաձևության գաղափարը տրվել է դեռես մ.թ.ա. 6-5-րդ դարե­րում հայտնի փիլիսոփա Պյութագորասի կողմից, իսկ հետագայում (մ.թ.ա. 3-2-րդ դար) Արիստոտելը տվեց գնդաձևության ամենապարզ ապացույցը: Նա ուշադրություն դարձրեց այն հանգամանքին, որ Լուսնի վրա ընկնող Երկրի ստվերն ունի շրջանագծի ձև:

Միջին դարերում Երկրի գնդաձևության գաղափարը մոռացության մատնվեց: Այնինչ Հայաստանում դեռևս 7-րդ դարում Անանիա Շիրակացու հայտնի «Աշխարհացույցի» հիմքում դրված էր Երկրի գնդաձևության գաղափարը:

1522 թ. Ֆերնան Մագելանի շուրջերկրյա ճանապարհորդությունը դար­ձավ Երկրի գնդաձևության առաջին իրական ապացույցը:

Երկրի գնդաձևության վերջնական և տեսանելի ապացույցը տիեզերանավերից կատարված լուսանկարներն են:

Երկրի չափերը: Մինչև երկրի չափերին անցնելր՝ ծանոթանանք Երկ­րի առանցք և բևեռներ տերմիններին: Երկրի առանցքն այն երևակայական գիծն է, որն անցնում է նրա կենտրոնով, և որի շուրջը պտտվում է Եր­կիրը: Երկրի առանցքի երկու հակադիր կետերը, որոնք հատվում են նրա մակերևույթի հետ, կոչվում են բևեռներ:

Ուսումնասիրությունները ցույց են տվել, որ Երկիրն իրական գունդ չէ, այլ՝ բևեռներից սեղմված է:

Երկրի ամենամեծ շրջագիծը, որը երկիրը բաժանում է երկու հավա­սար մասերի, կոչվում է հասարակած, որի երկարությունը մոտ 40000 կմ է: Հասարակածին զուգահեռ տարված երևակայական շրջագծերը կոչ­վում ես զուգահեռականներ, իսկ Երկրի բևեռներով անցնող ե- րեակայականկիսաշրջագծերը միջօրեականներ:

Ինչպես միջօրեականները, այնպես էլ զուգահեռականները գլոբուսի և քարտեզի վրա նշվում են աստիճաններով: Բնականաբար, 0⁰-ի զուգահեռականը հասարակածն է, իսկ հետաքրքիր է, թե ո՞րն է 0⁰-ի միջօրեականը:

Միջազգային համաձայնությամբ՝ Լոնդոնի մոտ գտնվող Գրինվիչի աստղադիտարանի վրայով անցնող միջօրեականն ընդունվել է որպես զրո­յական կամ գլխավոր միջօրեական: Ընդունված է գլխավոր մի­ջօրեականով և դրա հակառակ կողմով անցնող 180⁰-ի միջօրեականով երկրագունդը բաժանել արևելյան և արևմտյան կիսագնդերի:

Միջօրեականների ու զուգահեռականների միմյանց հետ հատումից առաջացած ցանցը կոչվում է աստիճանացանց:

Աստիճանացանցի օգնությամբ որոշում են որևէ օբյեկտի՝ քաղաքի, գյուղի, տվյալ վայրի կամ օվկիանոսում լողացող նավի «հասցեն»՝ աշ­խարհագրական կոորդինատները գլոբուսի կամ քարտեզի վրա: Աշխարհագրական կոորդինատներն են աշխարհագրական լայնությու­նը և երկայնությունը:

Աշխարհագրական լայնությունր ցույց է տալիս Երկրի մակերևույթի որևէ կետի հեռավորությունը հասարակածից դեպի բեեռներ՝ աստիճան­ներով արտահայտված:

Աշխարհագրական լայնությունր լինում է հյուսիսային (հս. լ.), և հա­րավային (հվ. լ.):

Օրինակ՝ Երևանը գտնվում է հս. լ. մոտ 40⁰ զուգահեռականի վրա: Սա­կայն այդ լայնության վրա կան բազմաթիվ այլ քաղաքներ: Հետեաբար՝ անհրաժեշտ է իմանալ նաև մյուս կոորդինատը՝ աշխարհագրական եր­կայնությունը:

Աշխարհագրական երկայնությունը ցույց է տալիս Երկրի մակերևույթի որևէ կետի հեռավորությունը սկզբնական մի­ջօրեականից դեպի արևելք կամ արևմուտք՝ աստիճաններով արտահայտ­ված:

Աշխարհագրական երկայնությունր լինում է արևելյան (արլ. ե.) ե արևմտյան (արմ. ե.): Օրինակ՝ Երեանը գտնվում է արլ. ե. 44,5⁰ միջօրեականի վրա:

Այսպիսով՝ Երևանի աշխարհագրական կոորդինատներն են հս. լ. 40⁰ ե արլ. ե. 44,5⁰, այսինքն՝ Երևանը գտնվում է դրանց հատման կետում: Քարտեզ: Ունենալով պատկերացում Երկրի ձևի ու չափերի, դրա վրա գտնվող օբյեկտների մասին, ինչպես նաև՝ դրանք ավելի կիրառական դարձնելու համար, անհրաժեշտություն է առաջացել երկրագունդը կամ նրա առանձին մասերը պատկերել թղթի կամ որևէ հարթության վրա, ինչն անվանել են աշխարհագրական քարտեզ:

Տարբեր քարտեզներից կազմված գիրքը կոչվում է ատլաս:

Գլոբուս: Երկրագնդի մանրակերտը կոչ­վում է գլոբուս, որր լատիներեն նշանակում է գունդ: Գլոբուսը հնարավորու­թյուն է տալիս երկրագունդը տեսնելու ամ­բողջությամբ :

Առաջին հաջողված գլոբուսը պատրաս­տել է գերմանացի աշխարհագետ Մարտին Բեհայմը 15-րդ դարում:

Առաջին հայատառ գլոբուսը պատրաստվել է Վիեննայի Մխիթարյան Միաբանությու­նում 1850 թ. և գտնվում է Միաբանության թանգարանում:

Exercise 5

First, we 1) cleaned our rooms and then we 2) washed our clothes.

After that we 3) cooked some pasta. The pasta 4) was not very good. Harris but our mum was happy to eat it. She doesn’t want to show that the food be awful! Our Mum is so kind!

Exercise 6

Mom usually washes the dishes. Yesterday Dad washed the dishes ․

Mom usually  cooks dinner․ Yesterday Dad  cooked dinner.

Mom usually irons clothes. Yesterday Dad  ironed clothes.

Mom usually walks the dog. Yesterday dad walked the dog.

Exercise 7

Pedro doesn’t play football last Sunday.

I don’t watch TV last night.

Aya   doesn’t listen to music yesterday evening.

The cat doesn’t climb a tree yesterday morning.

It don’t rain last week.

He doesn’t smile at me.

George doesn’t tide his room an hour ago.

11 Երկու

Սեր և հոր բառերի տարբեր իմաստներով կազմի’ր նախադասություններ:

Սիրո դռները բացվեցին քո առաջ։

Տատիկս քաեմց կաթր միջի սերը։

Հորի մեջ արծաթ կար։

Հոր խաոսքը անգին է։

Օրինակ՝
Այս տարի մարտը տաք էր ու չոր:
Մութն ընկնելուն պես մարտը վերջացավ:

Կետերի փոխարեն գրի՛ր փակագծերում տրված համապատասխան բառը կամ արտահայտությունը:
Ծառերին արթնացնողը (քամին էր, քամիներ):
Այդ օրվանից հետո շատ (քամիներ, քամին էր ) են փչել:
Տարբեր (պարեր, պարեր) են սովորեցնում դպրոցում:
Դա չտեսնված մի (պարեր, պար էր):
Պարտեզի բոլոր ծաղիկները (սպիտակ են, սպիտակեն):
Եթե բոլոր ծաղիկները միանգամից (սպիտակեն, սպրտակ են), լա՞վ կլինի:
Թող հենց հիմա աչքերը (փակեն, փակ են) ու քնեն:
Բոլոր դռները (փակ են, փակեն), մի՞թե տանը մարդ չկա:
Անծանոթ (համ էր, համեր), այդ մրգից չէի կերել:
Տարբեր խոհարարների եփած նույն անունով ճաշերը տարբեր (համեր, համ էր) ունեն:

Նախադասության մեջ ընդգծված արտահայտությունները փոխարինի՛ր հոմանիշ բառերով:

Այս աղջիկը մատի վրա խաղացնում է բոլորիս:
Հանկարծ սիրտը դող ընկավ. բա որ գազանը նորից գա, ինքն ի՞նչ է անելու:
Ա՛յ քեզ պատմություն, լսողների մազերը բիզ-բիզ էին կանգնել:
Մի մատ երեխա է, բայց ինչ՛եր գիտի:
Ձեռ ու ոտից ընկած մի մարդ բացեց դուռը:

12 Երեքշաբթի

Բառակապակցությունների իմաստներն արտահայտի՛ր մեկական բառով:

Օրինակ՝
սրտի ձև ունեցող- սրտաձև:

Մոր քույրը-մորաքույր

դարպասը պահող-դարպասապահ

ժամանակը ցույց տվող-ժամացույց

ջրի աման-ջիաման

գաղտնիք պահող-գազտնապահ

նավ վարող-նավապետ

ծաղկի թերթիկ-ծաղկաթերթ

արագ վազող-արագավազ

ամենից մեծ-ամենամեծ

պոչ չունեցող-պոչավոր

անուշ համ ունեցող-անուշահան

քարով շինված-քարե

կին բժիշկ-բժըշկուհի

բալի ծառ-բալենի

Բառակապակցությունների իմաստներն արտահայտի՛ր մեկական բառով:

Օրնակ՝
բարձր հասակ ունեցող-բարձրահասակ:

Բարի սիրտ ունեցող-բարեսիրտ

խիղճ չունեցող-անխիղճ

բարձր ձայնով-բարձրաձայն

միշտ ժպտուն-ժպտերես

գանձը պահելու տեղ-գանձարան

կապույտ աչքերով-կապուտաչյա

արքայի որդի-արքայզն

հույների երկիր-հունաստան

փոքր էշ-քուռակ

ծաաղիկներով զարդարված-ծաղկազարդ

հայերի երկիր-հարենիք-Հայաստան

Արմատ բառի քեզ հայտնի իմաստը գրի՛ր:

Փորձի՛ր բացատրել, թե՛ ինչու՞ է անաստղ, աստղային, աստղիկ, աստղոտ բառերի աստղ մասը համարվում արմատ:

անաստղ ,ան+ացտղ=անաստղ

աստղ+իկ=աստղիկ

աստղ+ային=աստղային

աստղ+ոտ=աստղոտ

Տրված արմատներով բաղադրյալ բառեր կազմի՛ր:
Սառն(սառ), միտ(մտ), մուր(մր):

Սառնորակ

Սրամիտ

Մրոտ

Տրված բառերը կազմող մասերն առանձնացրու՛: Արմատներն ընդգծի՛ր:

Օրինակ՝
մայրություն-մայր-ություն
անամոթ-ան-ամոթ:

Ամպրոպ-ամպ+րոպ

քարոտ-քար+ոտ

օդային-օդ+ային

անշնորհք-ան+շնորք

դժգոհ-դժ+գոհ

հեռավար-հեռու+ավար

բարություն-բարի+ուցյուն

գրավոր-գրել+ավոր

անորոշ-ան+որոշ

տհաճ-տ+հաճ

Ամեն շարքից մի բաղադրիչ ընտրի՛ր և կազմի՛ր բաղադրյալ բառեր:
Ա. Գետ, կանչ, լույս (լուս), գիր(գր), սիրտ(սրտ), միտ:
Բ. Ան-սիրտ, լույս-ավոր, գր-ել, գետ-ակ, միտք-ք, -ոտ:

512

Բասկետբոլիստի 50 նետումներից 22-ը չեն հասել նպատակին։Դիպուկ նետումներից 9-ը նա արել է գտնվելով տուգանային հրապարակի սահմաններից դուրս։ Տուգանային հրապարակի ներսից արված հաջող  նետումներից թիմը ստանում է 2 միավոր, իսկ դրսից արվածից՝3 միավոր։ Իր թիմի համար քանի՞ միավոր է վաստակել  բասկետբոլիստը։

50-22=28

28-9=19

19×2=38

9×3=27

513

Երեք զամբյուղներում հավասար քանակներով նուռ կար։ Երբ յուրաքանչյուր զամբյուղից վերցրին երեք նուռ, բոլոր զամբյուղներում միասին այնքան նուռ մնաց, որքան մինչ այդ կար երկու զամբյուղում։ Քանի՞ նուռ կար յուրաքանչյուր զամբյուղում։

9-3=6

6×3=18

9+9=18

514

Տասներկումասանոց կինոնկարի հեռուստատեսային ցուցադրումը տևում է 15 ժամ՝ներառյալ գովազդի ժամանակը։ Կինոնկարի բոլոր մասերը նույն տևողությունն ունեն։ Որքա՞ն է յուրաքանչյուր մասի տևողությունը, եթե այն ուղեկցվում է տասրոպեանոց գովազդով։

15×60=900

900-10=890

890:12=74(1մն)

74։60=1ժ14ր1վ

515

Երեք առևտրականներ միասին վաստակել են 80000 դրամ։ Առաջին և երկրորդ առևտրականները միասին վաստակել են 48000 դրամ, իսկ երկրորդն ու երրորդը միասին՝78000 դրամ։ Որքա՞ն է վաստակել  յուրաքանչյուրը։

80000-48000=32000

78000-32000=46000

48000-46000=2000

502.

Ինչ ամենամեծ մնացորդ կարող է ստացվել բնական  թիվի  11-ի բաժանելիս։

12։11ժ1(մն)

21։1(10)

503.

Ինչ ամենափոքր մնացորդ կարող է ստացվել բնական թվերի  բաժանման ժամանակ։

19։9=2 (1մն)

504.

Գտեք ամենամեծ եռանիշ թիվը,որը 5-ի բաժանելիսջ ստացվող  մնացորդը 1 է։

996։5=199(1մն)

510․

(921-138:23)x(374+1287:33)

138:23=6

921-6=915

1287:33=39

374+39=413

413×915=377895

Из данных слов составьте и запишите словосочетания.
большой (ая) лист, город, голова, волк
красивый (ая) картина, рисунок, парк
добрый (ая) мальчик, девочка, старик, дедушка
холодный (ая) день, вечер, погода, ветер
осенний (яя) ночь, погода, дождь
дождливый (ая) день, погода
весенний (яя) гроза, цветок, дождь

большой	большая
лист	голова
город	красивая
волк	картина
красивый	добрая
рисунок	девочка
парк	холодная
добрый	погода
мальчик	осенняя
старик	ночь
дедушка	погода
холодный	дождливая
день	погода
вечер	весенняя
ветер	гроза
осенний
дождь
дождливый
день
цветок дождь