День: 20 октября 2021

Հաշվեք թվային արտահյտությունների արժեքները և համեմատեք դրանք.

ա.731952:(1773-447)=5522

1773-447=1326

731952:1326=5522

235.

Կիռարելով գումարման տեղափոխական և զուգորդական օրենքները՝ հաշվեք առավել հարմար եղանակով:

ա.64+18+36=18+36+64=118

18+36=54

54+64=118

բ.393+8+92+107=92+8+107+393=500

92+8=100

100+107=207

393+207=500

գ.276+9+24+91=9+91+24+276=390

91+9=100

100+24=124

276+124=390

246.

12 միանման անոթների մեջ տեղավորվում է 36լ խաղողի հյութ:Դույլի տարողությունը 4 անգամ մեծ է անոթի տարողությունից:Քանի՞ դույլ կպահանջվի 120լ խաղողի հյութ լցնելու համար:

36×4=144

250.

Ապրանքատար գնացքն արդեն 5ժ էր,ինչ ճանապարհին էր,երբ նույն կայարանից նույն ուղղությամբ շարժվեց ճեպընթաց գնացքը:Քանի՞ ժամ հետո ճեպընթաց գնացքը կհասնի ապրանքատարին,եթե ապրանքատար գնացքը 1 ժամում անցնում է 60կմ,իսկ ճեպընթացը՝90կմ:

251.

Երկու ավազանները սկսեցին ջուր լցնել,ընդ որում առաջինում արդեն 15 դույլ ջուր կարր,իսկ երկրորդը դատարկեր:Քանի ժամ հետ ավազաներում նույն քանակությամբ ջուր կլինի,եթե 1 ժամում առաջինի մեջ լցնում են 60 դույլ ջուր,իսկ երկրորդի մեջ՝63 դույլ:

Լուսինը Երկրի շուրջը պտտվող երկնային մարմին է, և այդ պատճա­ռով դրան անվանում են Երկրի բնական արբանյակ: Լուսինն  իր ծավալով մոտ 50 անգամ փոքր է երկրա­գնդից : Երկրից Լուսնի հեռավորությունը մոտ 385000 կմ է: Լուսինը Երկրի շուրջ մեկ լրիվ պտույտ է կատարում 27 օր և 7 ժամում: Ճիշտ նույնքան ժամանակում նա մեկ պտույտ է կատարում նաև իր առանցքի շուրջր: Դա է պատճառը, որ Երկրից Լուսինը միշտ մեզ երևում է միայն մի կողմով:

Լուսինր սեփական լույս չունի: Մենք Լուսինր տեսնում ենք, որովհետե Արեգակի լույսն րնկնում է նրա վրա ե անդրադառնում դեպի մեզ: Երկրի շուրջր պտույտի հետեանքով Լուսնի տեսանելի մասն անրնդհատ փոփոխվում է և մեզ երևում է տարբեր չափերով:

Մոտավորապես մեկ ամսվա ընթացքում Լուսնի տեսանելի մասն աս­տիճանաբար մեծանում է, Լուսնի սկավառակը դառնում է ամբողջովին տեսանելի, այնուհետե սկսում է փոքրանալ: Այդ գործրնթացը պարբերա­բար կրկնվում է: Լուսնի տեսանելի մասերն անվանում են Լուսնի փուլեր:

Երբ Լուսինը գտնվում է Արեգակի ու Երկրի միջև, նրա՝ դեպի Երկիր ուղղված մասը չի լուսավորվում, հետևաբար՝ տեսանելի չէ: Դա նորալուսնի փուլն է: Դրանից 1-2 օր հետո Լուսնի սկավառակի աջ կողմում սկսում է հայտնվել և աստիճանաբար մեծանալ Լուսնի բարակ եղջյուրը: Նորալուսնից մեկ շաբաթ անց արդեն երևում է Լուսնի սկավառակի կեսը: Դա կիսալուսնի փուլն է: Մոտավորապես ես մեկ շաբաթ անց Լուսինը երևում է ամբողջովին լուսավորված սկավառակի տեսքով. դա լիալուսնի փուլն է: Դրանից հետո Լուսնի տեսանելի մասն սկսում է աստիճանաբար փոքրա­նալ, և մեկ շաբաթ անց նորից երևում է միայն կեսը, այնուհետե ևս մեկ շա­բաթ անց Լուսինն անհետանում է՝ վերադառնալով իր սկզբնական՝ նորալուսնի փուլին:

Դուք ինքներդ գիշերը նայելով Լուսնի եղջյուրին՝ հեշտությամբ կարող եք որոշել. աճո՞ւմ, թե՞ նվազում է նա: Եթե Լուսինը երեում է ) տեսքով, ա­պա աճման փուլում է, իսկ եթե ունի ( տեսքը, ուրեմն՝ նվազում է:

Քանի որ Լուսինը համեմատաբար մոտ է Երկրին, ուստի բավականա­չափ լավ ուսումնասիրված երկնային մարմինն է: Նույնիսկ սովորական հե­ռադիտակով կարելի է նշմարել Լուսնի մակերևույթի կառուցվածքի որոշ առանձնահատկություններ: Հզոր աստղա­դիտակների և ավտոմատ կայանների օգ­նությամբ կատարված ուսումնասիրու­թյունների շնորհիվ կազմվել է Լուսնի մա­կերևույթի մանրամասն քարտեզը:

Լուսնի մակերևույթը պատված է փո­շու և ժայռաբեկորների խառնուրդով: Լուսնի վրա կան բարձր լեռնաշղթաներ: Առանձնապես շատ են խառնարանները, որոնք առաջացել են երկնա­քարերի հարվածների և հրաբուխների ժայթքումների հետևանքով:

Լուսինը մթնոլորտ չունի, ինչի հետևանքով նրա մակերևույթի վրա ցերեկը ջերմաստիճանը բարձրանում է մինչե 120 ⁰C, իսկ գիշերն իջնում մինչե -160 ⁰C: Թթ­վածնի և ջրի բացակայության հետևան­քով Լուսնի վրա բուսական և կենդանական աշխարհ գոյություն չունի:

Առաջին անգամ մարդը Լուսնի վրա ոտք դրեց 1969 թվականին, երբ «Ապոլոն-11» տիեզերանավի անձնակազմի անդամներ Նեյլ Արմսթրոնգը և էդվին Օլդրինը լուսնախցիկով վայրէջք կատարեցին Լուսնի մակերևույթին:

Տրված բառերից նորերը կազմիր ակ, իկ, ուկ մասնիկներով (ածանցներով):
Այդ ածանցներն ի՞նչ իմաստ են տալիս բառին:

Ա. Աստղ-իկ, արկղիկ, թիթեռակ, թերթակ, գետակ, նավակ, դուռ(նակ), թռչունիկ, խոզուկ, գառ(նուկ):
Բ. Հայր-իկ,մայր-իկ, տատուկ, պապիկ, քաղցրիկ, անուշիկ, որդիուկ, տաքուկ, հարսնիկ:

Տրված բառերից տեղ ցույց տվող ածանցավոր բառեր կազմի՛ր:
Գրի՛ր գործածված մասնիկները (ածանցները): Կազմածդ ո՞ր բառերն են մեծատառով սկսվում:

Օրինակ՝
հույն-Հունաստան:

Հիվանդ հիվանդանոց,ծաղիկ ծաղկանոց, մուկ մկեստան, հայ Հայաստան, այբուբեն -այբենարան, դաս-դասանրան, դպիր-դպիոց, դարբին-դարդնոց, հյուր-հյուրանոց, զոր(ք-զորքանոց), ռուս-ռուաստան, գործ-գործարան, բրուտ-բրուտանոց, կույս-կույսանոց, ուզբեկ-Ուզբեկստան, հնդիկ-Հնդկաստան,

Բնակավայր կամ տեղանք ցույց տվող բառերին այնպիսի ածանցներ ավելացրու, որ նոր բառերը տվյալ տեղի բնակչի իմաստն արտահայտի:

Օրինակ՝
լեռն-լեռնցի:

Երևան, քաղաք, Վան, Մուշ, Աշտարակ, Արտաշատ, Դվին, Կարս, Գյումրի, Լոռի, Ամերիկա, Նյու-Յորք, Լոնդոն, սար, գյուղ:

Տվյալ բառազույգերի արմատները տեղափոխելով՝ բաղադրյալ նոր բառեր ստացի՛ր:

Օրինակ՝
բարեժպիտ, մանկամիտ-բարեմիտ, մանկաժպիտ:

ա) Ջրհարս, ծովանկար,
բ) ժանգապատ, արծաթագույն,
գ) հողածին, ջրաղաց,
դ) զորամաս, երկրամաս:

Տրված բառերը բաղադրիչների բաժանի՛ր: Արմատներն ի՞նչ մասնիկով են կապվում:
Օրինակ՝
Գրատախտակ- գր(գիր)+ա+տախտակ:
Ձեռագիր, գեղանկար, շրջազգեստ, սիրահոժար, դեղնակտուց, հոդակապ:

Տրված արմատների կրկնությամբ բառեր կազմի՛ր (արմատների մեջ ի՞նչ փոփոխություն է կատարվում):
Օրինակ՝
Փալաս-փուլուս:
Աման, մարդ, պարապ, պակաս, մանր, փոքր, ոլոր, սուս: 108